Ground mechanics / Газрын хэвлийн механик

Геотехникийн орчны мөн чанар ба экскавацлалтын үед үүдэн гарах геомеханик (ө.х. газрын хэвлийн хариу үзүүлж буй байдал) нь уурхайн үйл ажиллагаанд нөлөөлөх гол хүчин зүйлсийн нэг билээ. Жишээ нь, юуны өмнө уурхайг эхлүүлэх эсэх, уурхайлах аргын сонголт, уурхайн орон зайн зураг төсөл, эсвэл уурхайн ашиглалтын үеийн болон дараах газрын хэвлийн хяналтын арга хэмжээний хэрэгцээ.

The nature of the geotechnical environment and the resultant geomechanics (i.e. how the ground responds) during excavation is one of the primary influences on mining – for example, whether to commence mining in the first place, the choice of mining method, the design of mining layout, or the need for ground control measures during and subsequent of mining.

Уурхайн ашигт ажиллагаа уурхайн орчны геотехникийн шинж чанарын бодитой нөлөөлөлд автдаг гэдэг нь эргэлзээгүй. Жишээ нь хүдрийн биетийг агуулагч чулуулгийн масс бэхшил багатай бол тогтворжилт ба аюулгүй экскавацлалтыг хангах уулын даралтын тулгуур бэхэлгээний шаардлага өсөх нь гарцаагүй. Бэхэлгээний нэмэгдэл нь уурхайн зардлын нэмэгдэл болохоос гадна үүнээс илүү чухал нь малталт ба туннелийн ахилтын хурдыг сааруулдаг. Бараг бүх далд уурхайн төсөлд малталтын ахилтын хэмжээ бизнесийн гүйцэтгэлийн гол үзүүлэлт байдаг. Ил уурхайн хажуугийн өнцөг хөрс  буюу хоосон чулуулгийн геотехникийн шинж чанартай нягт холбоотой байдаг. Хөрсний бэхшил сул байх тусам тохирох тогтворжилт ба аюулгүй байдлыг хангасан уурхайн хажууг барихын тулд бага хажуугийн өнцөг үүсгэх шаардлагатай. Хажуугийн өнцөг багасах бүрд олборлох бүтээгдэхүүнээ нээхэд хуулах шаардлагатай хучаас материалын хэмжээ нэмэгддэг. Энэ нь эргээд уурхайн зардлыг нэмэх тул бизнесийн гүйцэтгэлийг багасгадаг. Хөрс ба чулуулгийн механик Хөрс бол гадаргуу дээрх сийрэгжсэн материал. Чулуулаг бол дэлхийн хатуу бүрхүүл ба хөрсний доор оршиж ихэнхдээ хөрсөөр дамжин төсөөлөгддөг. Хөрс ба чулуулаг хоёрт тийм ч тодорхой зааг ялгаа байдаггүй.  Геологи талаасаа бүх хөрс нь чулуулгаас бүрдэнэ. Ердийн хэрэглээнд чулуулаг бол хатуу, нягт тогтвортой зүйл. Чулуулгийн механик нь даралттай орчин дахь чулуулаг ба чулуулгийн массын төлөв байдлын тухай хавсарга шинжлэх ухаан юм. Чулуулгийн шинж чанаруудын хоёр үндсэн бүлэг байдаг: тасралт ба матери өөрөө. Тасралт Чулуулгийн массын өвөрмөц шинж тэмдэг нь түүний тасралт агуулдаг байдал юм.  Энэ утгаараа тасралт гэдэг нь чулуулгийн массын тэг эсвэл үл ялих суналтын бат бөхтэй шинж тэмдэг гэж тодорхойлдог. Цул чулуулаг Чулуулгийн дээжид цуврал хэд хэдэн туршилтыг лабораторид явуулж цул чулуулгийн бат бөхийг тодорхойлдог. Дээжийг тусгай зориулалтын камерт байрлуулж  хэдэн төрлийн үргэлжилсэн даралтад оруулдаг.

There is little doubt that mining efficiencies are materially affected by geotechnical aspects of the mining environment. For example, as the immediate rock mass surrounding an ore body becomes less competent, ground support requirements to support a suitably stable and safe excavation will inevitably increase. Increased ground support translates to increased mining costs but, more importantly, will decrease the rate of roadway or tunnel advance. In almost every underground mining scenario, the rate of tunnel development is a key business performance parameter. In surface mining, slope angles are strongly linked to the geotechnical nature of the overburden or waste. The less competent the overburden, the lower the slope angle must be to maintain to adequately stable and safe pit wall. As the slope angle decreases, the amount of overlying material that needs to be removed to access each ton of mining product correspondingly increases. This, in turn, increases the mining cost and so detracts from business performance. Soil and Rock mechanics Soil is loose surface material. Rock is hard crust of the earth, which underlies and often projects through the soil cover. There is no clear distinction between soil and rock. Geologically, all soils are considered to be rock formations. In ordinary usage, rock is something hard, firm and stable. Rock mechanics is the applied science of the mechanical behavior of rock and rock masses in a stress field. There are two fundamental sets of rock properties: the discontinuities and substance itself. Discontinuities The distinctive feature of rock masses is the presence of discontinuities. In this context, discontinuities are defined as features of a rock mass that have zero or negligible tensile strength. Intact Rock The strength of intact rock is determined in the laboratory by a series of tests on rock cores. The cores are installed in a purpose – designed pressure vessel and exposed to a number of different continuing pressure.

1.    subsequent

adj. дараагийн, удаах. subsequently adv. хожим, дараа.

дараагийн,удаах,дараагийн удаахь

adj. succeeding, following, ensuing, happening after

2.    inevitably

нареч.неизбежно, неминуемо

Синоним:

Unavoidably

3.    tunnel

горн. штольня

4.      corresponding

прил.

1) надлежащий, соответственный, соответствующий

Синоним:

conformable

2) ведущий переписку

5.    detract

v. буруулах. His later work was poor, and this ~ed from his reputation. Түүний хамгийн сүүлчийн бүтээл тааруухан болсон бөгөөд энэ нь нэр хүндий нь буруулав.

багасах,хасах

6.    firm

бат,хөдөлшгүй,пүүз,пүүс,бат бөх,чанга хатуу,нягт шигүү,тогтмол,байнгын,хувиршгүй,тогтвортой,тууштай,шургуу,бэхжүүлэх,н/шигүү

7.    substance

n. 1. матери, бодис. 2. эд, юм. 3. мөн чанар, гол утга. 4. баялаг, хөрөнгө.

матери,бодис,эд юм,гол утга,мөн чанар,баялаг,хөрөнгө

n. material, matter; essence, meaning, content; reality; body, consistency; wealth

8.    discontinuities

сосредоточенные неоднородности

9.    distinctive

adj. өвөрмөц, чамин, онцгой. distinctively adv.

distinctive

илэрхий,тодорхой,ялгавартай,онцгой,ангид

adj. special, unique, different

10.  negligible

adj. өчүүхэн, ялихгүй, ялимгүй.

өчүүхэн,ялихгүй,ялимгүй

adj. tiny; insignificant; not meaningful; can be disregarded

11.  Intact

adj. хөндөөгүй, гэмтээгүй, бүтэн.

халдаагүй,бүтэн,хөндөөгүй,гэмтээгүй,бүтэн

adj. whole, entire; unbroken, undamaged; unscathed, inviolate; unchanged

vessel

сущ.

1) сосуд (для жидкости)

communicating vessels — сообщающиеся сосуды

2) корабль, судно; летательный аппарат

Vessel, a general name given to the different sorts of ships. It is, however, more particularly applied to those of the smaller kind, furnished with one or two masts. — Судно - обобщенное название различных видов кораблей. Впрочем, чаще всего оно применяется к небольшим кораблям с одной или двумя мачтами.

Синонимы:

boat, craft, ship

3) летательный аппарат

4) анат.; бот. сосуд

major vessels — крупные сосуды